Tâm lý học tích cực - VIỆN TÂM LÝ HỌC TÍCH CỰC & PHÁT TRIỂN GIÁO DỤC

Tương lai của Tâm lý học chắc chắn sẽ được định hình bởi Trí tuệ Nhân tạo (AI). Sự giao thoa này không còn là khoa học viễn tưởng; nó đang mở ra những khả năng chưa từng có trong cả việc thấu hiểu tâm trí và việc huấn luyện tâm trí ở quy mô và mức độ chính xác mà chúng ta chưa bao giờ đạt được.

Trong mô hình PERMA về sự thịnh vượng (Chủ đề 24), Tâm lý học Tích cực đã xác định "R" (Relationships - Các mối quan hệ tích cực) là một trong những yếu tố dự báo mạnh mẽ nhất về hạnh phúc và sức khỏe lâu dài.

Cuộc sống, về bản chất, là một chuỗi những thử thách. Không ai có thể đi hết cuộc đời mà không một lần vấp ngã, đối mặt với thất bại, mất mát hay những biến cố không lường trước.

Chúng ta đang sống trong một thế giới của sự xao nhãng liên tục. Tâm trí của chúng ta hiếm khi ở yên tại hiện tại; nó hoặc là hối tiếc về quá khứ, hoặc lo lắng cho tương lai.

Trong hành trình tìm kiếm hạnh phúc của Tâm lý học Tích cực (Chủ đề 24), chúng ta thường tìm kiếm những chiến lược phức tạp hay những trải nghiệm phi thường.

Bạn đã bao giờ trải qua một khoảnh khắc mà mình hoàn toàn đắm chìm vào một công việc? Mọi thứ xung quanh dường như tan biến, bạn quên cả thời gian, quên cả bản thân, và dường như hành động của bạn tuôn ra một cách dễ dàng, không cần nỗ lực.

Trong phần lớn lịch sử của mình, tâm lý học đã hoạt động dựa trên một "mô hình bệnh lý" – nó tập trung gần như toàn bộ nguồn lực để trả lời câu hỏi: "Con người có vấn đề gì?".

Tài sản lớn nhất của bất kỳ doanh nghiệp nào không phải là máy móc, nhà xưởng hay vốn liếng, mà chính là con người. Tuy nhiên, việc quản lý và tối ưu hóa "nguồn lực con người" lại là bài toán hóc búa nhất.

Trong bất kỳ tổ chức nào, từ một tập đoàn đa quốc gia đến một đội dự án nhỏ, yếu tố quyết định sự thành công hay thất bại thường không nằm ở chiến lược trên giấy, mà nằm ở khả năng lãnh đạo.

Trong mọi tương tác xã hội, từ phòng họp đến bàn ăn gia đình, nghệ thuật thuyết phục luôn đóng một vai trò trung tâm. Đó là khả năng trình bày một thông điệp theo cách có thể lay động suy nghĩ, cảm xúc và cuối cùng là hành vi của người khác.

Trong suốt thế kỷ 20, chỉ số thông minh (IQ) được xem là thước đo vàng, là yếu tố dự đoán gần như tuyệt đối về sự thành công. Người ta tin rằng một IQ cao sẽ mở ra mọi cánh cửa, từ thành tích học tập xuất sắc đến một sự nghiệp lẫy lừng.

Tại sao một số người lại đón nhận thử thách như một cơ hội, trong khi những người khác lại né tránh chúng vì sợ thất bại? Tại sao một số người kiên trì vượt qua nghịch cảnh, còn số khác lại dễ dàng bỏ cuộc?

Giáo dục là nền tảng của sự tiến bộ xã hội, là chìa khóa mở ra tiềm năng của mỗi cá nhân. Nhưng tại sao trong cùng một lớp học, với cùng một giáo viên và một giáo trình, có những học sinh tiếp thu nhanh chóng và say mê, trong khi những học sinh khác lại cảm thấy chật vật và mất kết nối?

Là con người, chúng ta luôn tự hào về khả năng tư duy logic và đưa ra các quyết định lý trí. Chúng ta tin rằng mình phân tích thông tin một cách khách quan để đi đến kết luận tốt nhất.

Tất cả chúng ta đều đã từng trải qua cảm giác đó: một nhiệm vụ quan trọng cần được thực hiện, thời hạn đang đến gần, nhưng thay vì bắt tay vào làm, chúng ta lại thấy mình đang lướt mạng xã hội, dọn dẹp bàn làm việc, hoặc làm bất cứ thứ gì khác ngoại trừ công việc đó.

Aristotle từng nói: "Chúng ta là những gì chúng ta lặp đi lặp lại. Do đó, sự xuất sắc không phải là một hành động, mà là một thói quen". Thật vậy, ước tính có tới 40% các hành động chúng ta thực hiện mỗi ngày không phải là kết quả của các quyết định có ý thức, mà là các thói quen.

Điều gì khiến bạn thức dậy vào buổi sáng? Điều gì thúc đẩy một vận động viên luyện tập không mệt mỏi, một nghệ sĩ miệt mài bên giá vẽ, hay một nhà khoa học dành cả đời để giải một bài toán hóc búa?

Trong khi tâm lý học nhận thức (Chủ đề 3) tập trung vào các quy trình tư duy có ý thức, phần lớn những gì chúng ta làm, cảm nhận và quyết định lại không bắt nguồn từ sự phân tích lý trí rõ ràng.

Khi bạn đưa ra một quyết định, cảm thấy vui mừng hay lo lắng, hoặc đơn giản là đọc những dòng chữ này, tất cả đều là kết quả của một bản giao hưởng phức tạp diễn ra bên trong bộ não. Bài viết nhập môn trước đã giới thiệu tâm lý học là khoa học về tâm trí và hành vi.

Từ thuở sơ khai, con người đã luôn bị thôi thúc bởi những câu hỏi nền tảng về sự tồn tại của chính mình: Tại sao chúng ta suy nghĩ theo cách này? Điều gì thúc đẩy chúng ta hành động? Cảm xúc từ đâu đến?